چسب برق یا لنت برق به نوار چسبی گفته می شود ، که توسط برقکاران برای جلوگیری از اتصال و همچنین برای عایق کردن سیم ها از آن استفاده می شود .
یکی از خطرناکترین و حادثه آفرین نقاط در مکان های عمومی ، خانگی ، صنعتی ، کارخانه ها و … ، محل اتصال الکتریکی می باشد .این نقاط یا سیم ها در هنگام تماس با هم یا در یک اتصال ضعیف ، اصطکاک و تولید گرما می کنند که باعث جرقه و در نهایت ممکن حوادث جبران ناپذیری ایجاد شود ، به جرات میتونیم بگیم چسب برق در سیم کشی و عایق کردن سیم ها یکی از مهمترین اجزای این سیستم می باشد .
نوار چسب برق چیست (PVC ELECTRICAL TAPE) ؟
نوار چسب برق یا همان لنت برق (نوار عایق برق) نوعی نوار چسب حساس به فشار است که برای عایق کردن سیم های الکتریکی و سایر مواد هدایت کننده برق استفاده می شود .
این نوار چسب می تواند از پلاستیک های مختلفی ساخته شود . اما وینیل (Vinyl) محبوب ترین آن ها است . زیرا به خوبی کشیده می شود (کشسانی بالا) و عایق موثر و ضریب اطمینان و طول عمر بالاتری دارد. نوار چسب PVC و نوار برق از جنس پلی وینیل کلراید (PVC) با کیفیت و استاندارد درجه یک ساخته می شوند که با چسب مخصوص حساس به فشار (PSA) پوشانده شده و امکان چسبندگی بر روی انواع سطوح مختلف از جمله چسبندگی به سطوح سفت و خشن را دارد .
چسب برق هم همانند چسب برزنتی ، اسپری WD40 ، چسب بسته بندی و … به جز مصارف خود در صنایع مختلف ، در هر خانه و اداره ای یک نیاز اساسی می باشد .
تاریخچه چسب برق یا لنت برق :
اگر نوار چسب برق وجود نداشت ؟
اگر شما یک برقکار ، پیمانکار برق ، مصرف کننده خانگی هستید ، زندگی بدون این نوار چسب ممکن بود شبیه یک کابوس به نظر برسه . اما برای کسانی که فقط 100 سال پیش زندگی می کردند این یک واقعیت بود حتی اسم چسب برق رو هم نشنیده بودند .
در واقع نوار چسب برق یا همان لنت برق خودمان که همه ما تقریبا با آن آشنایی داریم و در خانه های ما حداقل یک حلقه از این نوار چسب وجود دارد ، بیش از 80 سال است که از ساخت آن می گذرد .
نوار عایق الکتریکی اصلی از نوار پارچه ای آغشته به ترکیب چترتون (Chatterton’s compound) بود که یک ماده چسبنده با استفاده از گوتا پرچا ساخته می شد بودند .
تعریف گوتا پرچا (Gutta-percha) :
گوتا پرچا ارتباط نزدیکی با لاستیک طبیعی دارد (NR) مواد اصلی پلی پروپرن یا پلی ایزوپرن طبیعی گوتاپرکا است که در جنگل های بارانی مالزی و اندونزی یافت می شود ، نام آن نیز از مالزی آمده است :
getah : لاستیک و percha : درخت
شیره ی درخت به رنگ شیری (لاتکس) که با بریدن شکاف هایی در پوست درختان استخراج می شود .
این ماده (گوتاپرچا) جزء اصلی ترکیب چترتون بود که به عنوان عایق برای کابل های تلگراف و سایر کابل های الکتریکی استفاده می شد .
استفاده از وینیل در ساخت چسب برق :
در اوایل دهه 1940 میلادی ، پلاستیک وینیل به عنوان یک ماده بسیار متنوع برای طیف وسیعی از کاربردها ، از پرده دوش حمام گرفته تا عایق کابل استفاده می شد. با این حال ساختن نوار چسب از این ماده داستان متفاوتی دارد .
جز اصلی ماده وینیل تری کرسیل فسفات (TCP) بود که به عنوان ماده نرم کننده نوار استفاده میشد (حالت انعطاف پذیری) متاسفانه TCP تمایل خیلی زیادی به حرکت و جابجایی مداوم روی سطح نوار داشت و به سطح نوار وینیل به دلیل این حرکت ، روغن پس میداد و هر نوار چسبی که ساخته می شد را خراب می کرد . شیمیدانان و مهندسان تحقیق و توسعه در شرکت 3M آمریکایی قصد داشتند یک نوار چسب قابل اعتماد و حساس به فشار ساخته شده از فیلم وینیل ایجاد کنند ، که دارای خواص الکتریکی ، فیزیکی و شیمیایی مورد نیاز بود .
ترکیب وینیل برای ساخت نوار چسب الکتریکی :
آزمایشات با ترکیب پلاستیک سازهای (plasticizers) جدید با رزین وینیل سفید که شباهت بسیار زیادی با آرد داشت انجام شد . سرانجام در ژانویه 1946 مخترعانی از شرکت 3M به نام های Snell, Oace, and Eastwold برای نوار الکتریکی وینیل با سیستم پلاستیسایزر (موادی مایع هستند که با پلیمرهای سخت، آمیخته شده و سبب نرمی و انعطاف پذیری می شود ) و چسب غیر گوگردی و غیر سمی درخواست ثبت اختراع کردن .
اولین نسخه تجاری این نوار عایق الکتریکی برای استفاده در یک سیم پیچ بفروش رسید .
جالب اینکه این نوار چسب اصلی ، اصلا مشکی نبود ، نوار های فرموله شده برای درجه حرارت بالا زرد رنگ (لنت برق زرد) و نسخه های بعدی ساخته شده سفید (لنت برق سفید) بودند .این نوارهای بعدها با رنگ سیاه جایگزین شدند . اگرچه امروزه نوار چسب وینیل رنگی (چسب برق رنگی) به عنوان نوارهای شناسایی و علامت گذاری سیم ها و کابل ها استفاده ی فراوانی دارند . در قدیم رنگ مشکی (چسب برق مشکی) رنگ اصلی صنعت برق برای نوار استاندارد وینیل بود .
انواع مختلف نوار چسب برق :
همه نوار چسب های مشکی وینیل برای استفاده الکتریکی مناسب نیستند ، حتما از لنت برق بودن نوار چسب مطمئن شوید (نوار چسب وینیل PVC کاربردهای دیگری هم در صنایع مختلف دارد مثل نوار چسب پی وی سند بلاست) ، برخی از این نوارها در برابر گرما مقاوم بوده و دچار حریق نمی شوند ، اگر هم آتش بگیرند سریع خاموش می شوند (چسب برق نسوز یا ضد حریق) در حالی که ممکن است برخی از مدل های کاملا نامرغوب پس از حریق مانند مواد نفتی بسوزند .
نوار چسب برق در درجه اول به دلایل ایمنی برای محافظت ، عایق بندی و عایق کردن طیف وسیعی از سیم ها و کابل هایی که برق را هدایت می کنند استفاده می شود . لنت برق خوب دارای خاصیت عایق کردن مناسب ، مقاوم در برابر فشار ، مقاوم در برابر شعله و مقاوم در برابر شرایط آب و هوایی مختلف می باشد .
نوار عایق الکتریکی برق در طیف گسترده ای از اندازه ها و متراژها برای کاربردهای مختلف موجود است ، همچنین برای اطمینان از ویژگی های عایق کردن مطلوب و امکان کدگذاری دقیق رنگ کابل ها و سیم های مختلف ، در رنگ ها و مواد مختلف ساخته می شوند .
چسب برق در چه رنگ هایی تولید می شود ؟
شاید بارها برای ما پیش آمده که از خودمون بپرسیم این همه رنگ برای چسب برق چرا تولید میشه و جوابی که به خودمون میدیم احتمالا این باشه که بیشتر برای زیبایی هست !!
یکی از جنبه های مهم استفاده از نوار چسب عایق الکتریکی ، انتخاب رنگ مناسب برای کارهای مختلف می باشد . این رنگ ها به طور تصادفی یا با در نظر گرفتن زیبایی شناسی انتخاب نمی شوند ، هرکدام معنای خاصی دارند با این حال ، تولید رنگ های مختلف چسب برق استانداردی جهانی نیستند ، تفاوت کمی بین استانداردهای آمریکا ، اتحادیه اروپا و انگلستان وجود دارد .
معنی رنگی بندی چسب برق در برخی کشورها به شرح زیر است :
| رنگ بندی |
آمریکا |
انگلستان |
اتحادیه اروپا و بین المللی |
| چسب برق مشکی |
ولتاژ کم ، فاز A |
ولتاژ کم ، ولتاژ خنثی(نول) |
ولتاژ کم ، فاز B |
| چسب برق قرمز |
ولتاژ کم ، فاز B |
ولتاژ کم ، فاز B |
پوسته و برق با ولتاژ بالا (415 ولت)، ۳ فاز
|
| چسب برق آبی |
ولتاژ کم ، فاز C |
ولتاژ کم ، فاز C |
ولتاژ کم ، روکش سیم های نول ، 230 ولت |
| چسب برق قهوه ای |
ولتاژ بالا ، فاز A |
|
ولتاژ بالا ، فاز A |
| چسب برق نارنجی |
ولتاژ بالا ، فاز B |
|
روکش سیم ها ، ابزارآلات باغبانی |
| چسب برق زرد |
ولتاژ بالا ، فاز C |
ولتاژ پایین ، فاز B |
روکش سیم ها ، 110 ولت |
| چسب برق سبز |
ارت |
ارت |
|
| سبز و زر راه را ه |
عایق سیم ارت |
|
ارت |
| چسب برق سفید |
ولتاژ کم ، سیم نول |
|
|
| چسب برق طوسی |
ولتاژ کم ، سیم نول |
|
ولتاژ کم ، فاز C |
*شایان ذکر است که نوار چسب برق سیاه در زمینه برقکاری رایج ترین است. در بسیاری از موارد ، از رنگ مشکی برای عایق بندی و تعمیرات واقعی روی تمام کابل ها استفاده می شود ، و از یک حلقه چسب رنگی دیگر برای نشان دادن هر یک از معانی فوق استفاده می شود.
به عنوان یک نکته دیگر ، رنگ چسب ها در انگلستان در مقایسه با اروپا یا ایالات متحده دارای معانی خاص تری است ، جایی که نوار چسب برق سفید ، قهوه ای ، بنفش ، نارنجی یا خاکستری نیز ممکن است نشان دهنده انواع مختلف کابل باشد.
باز هم تاکید میکنیم حتما در انتخاب نوار چسب دقت کنید و سعی کنید چسب برق با کیفیت بالا تهیه کنید ، برخی از چسب های برق بی کیفیت ممکن است بر اثر یک اتصال و جرقه باعث حادثه شوند و مانند یک ماده نفتی بسوزند و اتفاقی غیر قابل جبران را رقم بزنند
قانون در مورد چسب برق چه می گوید؟
HSE (بهداشت، ایمنی و محیط زیست را اصطلاحاً HSE می گویند) تجزیه و تحلیل مفصلی از استانداردهای مختلف BS EN (موسسه استانداردهای بریتانیا) را ارائه می دهد ، که بر اساس آن مشخص می شود هر نوع نوار چسب عایق الکتریکی به کدام حوزه های خاص مرتبط هستند. این موارد شامل کدهای عملی برای روشنایی ، آتش نشانی و سیستم های امنیتی ، گرمایش ، سیستم های برق موقت (اغلب مربوط به وسایل سرگرمی) ، لوازم خانگی و محل کار و ماشین آلات صنایع مختلف و غیره است.
خصوصیات ، ویژگی ها و کاربردهای لنت برق :
بدلیل ساخته شدن این نوار از پلی وینیل کلراید (PVC) ویژگی های ارزشمندی مانند چسبندگی طولانی مدت و عایق الکتریکی خوبی را از خود به نمایش میگذارد ، نوار چسب PVC برق خاصیت کشسانی مناسبی دارد و استفاده از آن ها برای محیط داخلی و بیرونی (البته نه در معرض شدید آب) بسیار مناسب است از دیگر ویژگی های برخی مدل ها میتوان به موارد زیر اشاره کرد :
- سازگاری با کاربردهای عمومی و تخصصی
- کاربرد بسیار زیاد در صنایع ساختمانی و برقکاری
- مقاومت عالی در برابر سایش ، خوردگی و رطوبت (رطوبت نسبی)
- چسبندگی بالا
- خواص آب بندی خوب
- عایق دی الکتریک بالا و حفاظت مکانیکی خوب ، به عنوان یک عایق موثر در برابر برق عمل میکند و با هدایت نکردن جریان برق از مدارها از اتصال و حادثه آفرینی آن ها جلوگیری می کند
- خواص خود خاموش کننده : برخی از مدل های لنت برق به چسب برق نسوز مشهور هستند البته به این صورت که اگر دچار حریق شدند بخاطر خواص ضد آتش آن ، آتش به سرعت خاموش می شود .
- در طیف گسترده ای از رنگ ها برای شناسایی آسان موجود است
- هنگامی که ایمنی محیطی ایده آل نگران کننده است با RohS مطابقت دارد
- گواهینامه های تأیید IMQ و VDE طبق کمیسیون بین المللی الکتروتکنیک (IEC 60454-3-1-نوارهای حساس به فشار برای اهداف الکتریکی)
کاربردهای چسب برق :
– یکی از بیشترین استفاده های امروزی در صنعت ساختمان سازی می باشد ، میتوان به جرات گفت از مهمترین ابزار هر برقکار ساختمان به چسب برق اشاره کرد ، عایق کردن سیم های ساختمان ، دسته بندی ، عایث کردن سیم ها در جعبه تقسیم و … در برق کشی ساختمان از موارد استفاده در صنعت ساختمان می باشد . همچنین برقکارها برای اتصال دوسر لوله خرطومی برق یا لوله های PVC برق از این نوار چسب استفاده می کنند .
– یکی دیگر از استفاده های بسیار زیاد از نوار چسب عایق ، در صنایع خودروسازی ، برق خودرو ، باتری سازی با کیفیت بالا با تأیید RoHS و REACH و … برای عایق کردن سیم ها ، دسته بندی کابل ها و سیم ، عایق کردن سیم کشی خودرو ، محافظت در برابر سایش و … البته برای عایق کردن سیم ها و کابل و جلوگیری از نویز در آن ها از چسب پارچه ای خودرویی هم استفاده می شود .
– یکی دیگر از کاربردهای چسب برق در مصارف خانگی که طیف وسیع و استفاده های مختلفی را میشه از این نوار چسب کرد : عایق کردن سیم های آسیب دیده ، تعمیر سیم ها و کابل های سیستم روشنایی ، تعمیر کولر و وسایل برقی ، بسته بندی ، روکش دسته وسایل و ….
– کابردهای دیگری که میتوان به آن اشاره کرد : مناسب برای عایق کردن قطعات مختلف برقی مانند عایق کردن اتصالات در سیم پیچ ها ، ترمیم آسیب دیدگی سطح سیم و کابل ها ، ترانسفورماتور ها ، موتورهای برقی و الکتریکی ، خازن ، تنظیم کننده ولتاژ و سایر انواع موتورهای الکتریکی و دی الکتریکی
– به طور معمول به کاربردهای زیر هم می توان اشاره کرد :
- گروه بندی و ایمن سازی کابل های برق با هم
- نشان کردن کابل هایی که به یک هدف خاص یا تجهیزات مربوط می شوند
- تعمیر کابل های آسیب دیده ، برای تقویت و ایمن سازی آن ها و عایق کردن سیم هایی که روکش آن آسیب دیده (سیم لخت)
- محافظت از کابل ها در برابر سایش ، شرایط آب و هوایی و سایر آسیب ها
– به کاربردهای بسیار فراوانی از این نوارچسب پر مصرف میتوان اشاره که در وبلاگ مرکز خرید آنلاین چسب در مقالات تخصصی حتما به آن ها اشاره خواهیم کرد .
